Thơ rằng:
Cây cỏ hương hoa cũng hiếu thiền
Mấy người nấy ná thoát trần duyên
Đạt Ma Tây trúc truyền Đông đô.
Đạo Tế Tây Hồ cưỡi rượu thuyền
Mưa núi mịt mờ xiên lại thẳng
Giọt sen lác đác khẳm rồi nghiêng
Mây trắng la đà trôi tự tại
Bên rừng thong thả ấy thần tiên.
Tế Điên nói:
Bệng đó trị không khó, ngặt vị dẫn thuốc hơi khó tìm. Phải tìm cho được
người đàn ông 52 tuổi, sanh ngày mồng 5 tháng 5 và đứa con gái 19 tuổi
sanh ngày mồng 5 tháng 8. Lấy nước mắt của hai người đó hòa với thuốc
uống mới hiệu nghiệm.
Tô Bắc Sơn và Lý Hoài Xuân thấy Hòa thượng
có hành động khác thường như vậy, bèn hỏi Hòa thượng hiện ở đâu, pháp
hiệu là chỉ Tế Điên một mạch nói rõ.
Triệu Văn Hội sai gia nhân
tìm một người đàn ông 52 tuổi sanh ngày mồng 5 tháng 5. Mọi người đổ xô
đi tìm, sang đến các nhà kế cận cũng không có. Có người đúng tuổi mà
ngày tháng sanh không đúng; có người ngày tháng đúng nhưng số tuổi không phải. Một gia nhân đi ra ngoài cổng thấy một người đàn ông đang đứng,
tuổi trạc 50, liền chấp tay hỏi:
- Xin hỏi lão huynh họ tên chi?
Người kia đáp:
- Tôi họ Đổng, tên Sĩ Hoằng, vốn người Tiền Đường. đang ở đây đợi một người.
- L ão huynh có phải 52 tuổi không?
- Đúng.
- Lão huynh sanh ngày mùng 5 tháng 5?
- Quả vậy.
Gia nhân vội bước tới nói:
- Xin mời Đổng lão gia đi cùng tôi vào trong này, gia chủ tôi có lời mời.
Đổng Sĩ Hoằng nói:
- Chủ nhân của ngươi làm sao biết ta mà mời? Ngươi phải nói rõ ta mới chịu đi.
Gia nhân bèn đem việc tìm vị dẫn thuốc kể lại, Đổng Sĩ Hoằng mới chịu theo vào ra mắt Tế Điên và Triệu Văn Hội. Tế Điên nói:
- Mau đi tìm đứa con gái 19 tuổi sanh mồng 5 tháng 8 mới xong.
Đổng Sĩ Hoằng nghe nói đến ngày tháng sanh của người con gái giống hệt ngày
sanh của con gái mình, nên hồi hộp không an. Một lát, gia nhân vào thưa:
Cố nhưng nhưng, có một đứa a hoàn tên là Xuân Hương, 19 tuổi, ngày sanh đúng là mồng 5 tháng 8, tôi đã dẫn vào đây.
Dứt lời, từ bên ngoài một người con gái đi vào. Đổng Sĩ Hoằng nhìn ra chính là con gái mình, động nối thương tâm, lệ tuôn lã chã. Cô gái thấy mặt
cha mình, mừng vui lẫn lộn, sụt sùi rơi nước mắt. Tế Điên vỗ tay cười ha hả:
- Lành thay, lành thay! Hôm nay ta làm một việc lợi cả ba, hoàn toàn mỹ mãn.
Nói rồi thò tay vào túi lấy viên thuốc, bảo gia nhân lấy nước có trộn nước
mắt vừa hứng hòa với thuốc đem đổ cho Triệu công tử. Giây lát, công tử
tinh thần thanh sảng, lành mạnh như xưa. Tế Điên mới kể cho Triệu Văn
Hội nghe việc Đổng Sĩ Hoằng mất bạc định treo cổ và được mình đưa đến
đây để cha con gặp nhau. Triệu Văn Hội giúp cho Đổng Sĩ Hoằng 100 lượng
bạc để cha con làm vốn sanh nhai và tìm mua cho Cố nhưng nhưng một đứa a hoàn khác.
Lý Hoài Xuân hỏi ra mới biết Hòa thượng là Tế Điên
trưởng lão ở chùa Linh Ẩn. Tô Bắc Sơn tới trước Hòa thượng đảnh lễ cầu
xin từ bi trị bệnh cho mẫu thân. Tế Điên đứng rột dậy, nói:
- Hòa thượng ta đến nhà ông nhé.
Tô Bắc Sơn nói: Thế thì quý lắm.
Triệu văn Hội biết không thể lưu lại được, bèn đem 100 lượng bạc tặng cho Tế Điên để sắm y phục.
Tế Điên nói:
- Ngươi muốn tạ Ơn Hòa thượng ta, hãy kề tai nghe ta nói như vầy... như vầy...
Triệu Văn Hội thưa:
- Xin sư phụ chớ lo, ngày hôm nay con sẽ đến đó.
Dặn Triệu Văn Hội xong, Tế Điên và Tô Bắc Sơn cùng ra khỏi nhà họ Triệu. Vừa đến thư phòng, Hòa thượng hỏi:
- Lệnh đường lão thái thái mắc bệnh đến nay đã rước được mấy vị thầy thuốc chẩn trị?
Tô Bắc Sơn nói:
- Thật không dối chi Hòa thượng, từ trước tới nay cũng mời khá nhiều thầy thuốc nhưng bệnh chưa thấy thuyên giảm. Trước đây có mời một vị thần y
là Thang Vạn Phương đến chẩn trị bệnh cũng không thấy bớt, kế đến mời Lý Hoài Xuân đến xem mạch, bệnh vẫn trơ trợ Vị thầy thuốc nào đến xem mạch cũng bảo là do tuổi cao khí huyết suy kém không thể phò dưỡng được. Tôi chỉ biết cố hết sức mình, được từng nào hay từng ấy. Hôm nay gặp được
Thánh Tăng, thật là tam sinh hữu hạnh, lão mẫu chắc sẽ lành bệnh.
Nói rồi dẫn Hòa thượng đi thăm bệnh. Qua hiên thanh trúc đi suốt năm gian
nhà đến phòng lão thái thái. Thái thái đang nằm trên giường. Hai đứa a
hoàn thấy Hòa thượng tăng bào rách nát bèn che miệng cười.
Tế Điên nói: Đừng cười bộ y phục rách nát, hãy nghe ta nói:
Chớ nhạo không tiền y phục rách,
Bản lai diện mục có mới hách.
Gia nhân dâng trà lên. Thấy Tế Điên cầm một viên thuốc, Tô Bắc Sơn liền hỏi:
- Bạch sư phụ, thuốc đó tên chi?
Đây là diệu dược của Hòa thượng ta, tên là "Yếu mạng đan". Người sắp chết
uống vào sẽ hồi sinh ngay, nó còn một tên khác là "Thần thối trừng nhản
hoàn".
Tô Bắc Sơn lấy thuốc hòa đổ cho mẹ... Giây lát thái thái
bình phục như xưa. Tô Bắc Sơn dặn người dọn cơm rượu rồi mời Hòa thượng
vào thư phòng dùng tiệc, đàm luận việc cổ kim. Tế Điên chữ nghĩa đầy
mình, kinh luận gồm đủ, biện bác thao thao. Tô Bắc Sơn mới biết trước
mặt mình là một ngoại thế cao nhân, bèn bái Hòa thượng làm thầy và thay y phục khác cho Tế Điên. Tế Điên một mực khước từ và nói:
- Ngươi muốn đền ơn ta chỉ cần làm như vầy... như vầy. Ta đi đây.
Tô Bắc Sơn nói:
- Bạch sư phụ, nhà này coi như là nhà của sư phụ, lúc nào thích đến xin sư phụ cứ đến ở đây.
- Tốt lắm, bây giờ ta phải về chùa.
Tế Điên nói rồi bước ra hè phố vừa đi vừa hát nghêu ngao:
Nào có ra chi chức tước hầu,
Ăn sang mặc đẹp quá phong lưu,
Đến nay tính lại còn ai nhỉ,
Nắng quái gò hoang nắm cỏ rầu!
Như bọn ta suốt đời thư thả,
Xem việc đời nhẹ tựa giấc chiêm bao,
Dắt người mê trở về bến giác,
Phá tâm mê trực nhận bản lai.
Tế Điên về chùa ngủ ở lầu Đại Bi suốt ngày. Quảng Lượng muốn hại Tế Điên
cho bỏ ghét để trả mối thù ngày nọ, bèn sai tên đệ tử là Tâm Thanh lén
phóng hỏa đốt lầu giết chết Tế Điên. Lần đầu Tâm Thanh mới vừa lum khum
châm lửa, bị Tế Điên đái tưới trên đầu, nước văng tung tóe, lửa tắt
ngấm. Lần thứ hai, lầu Đại Bi bén lửa, khói bốc mù trời, tàn lửa bắt tứ
tung. Chúng tăng trong chùa giật mình tỉnh giấc, hô:
- Cháy! Cháy! Tế Điên Hòa thượng ngủ trên lầu chắc bị lửa cháy chết rồi! Thật là họa kiếp.
Mọi người hò nhau dập tắc lửa. Giám tự tăng Quảng Lượng cho là phen này Hòa thượng điên thế nào cũng bị lửa đốt cháy chết. Còn đương mừng thầm,
bỗng thấy Tế Điên từ chánh điện bước ra cười ha hả, nói:
Người nào bảo chết trời không nỡ,
Trời bắt người chết nào khó chi!
Quảng Lượng thấy Tế Điên còn sống nhăn, trong lòng không vui, trở vào bạch với Phương trượng:
Bạch Phương trượng, Đạo Tế để lửa cháy lầu Đại Bi, phải nên trị tội ông ấy mới được.
Lão Phương trượng nói:
- Lửa cháy lầu Đại Bi, đó là ý trời. Đạo Tế còn có can chi vào việc đó.
Quảng Lượng lại bạch Phương trượng:
- Trong nước có phép vua, ở chùa có thanh quy: Trong chùa chúng ta áng
thời khắc mà nổi lửa, ăn cơm, ngủ nghỉ, Đạo Tế để đèn chong suốt đêm,
lửa phàm lẫn lửa thần mới ra cớ sự. Tội cháy lầu Đại Bi thuộc về ông ấy. Cứ theo thanh quy thì tội ấy phải bị thâu hồi y bát, giới điệp, đuổi ra khỏi chùa không cho làm Tăng nữa.
Lão phương trượng nói:
Phạt như thế thì quá nặng, bắt ông ta đi khuyến hóa về trùng tu lại chùa là xong.
Bảo thị giả kêu Đạo Tế vào dạy việc. Giây lát, Đạo Tế từ bên ngoài bước vào thưa:
- Bạch phương trượng, Đạo Tế ra mắt Ngài.
Lão phương trượng nói:
- Này Đạo Tế, ông không giữ thanh quy, chong đèn cả đêm làm lầu Đại Bi bị cháy rụi. Ta phạt ông bằng cách đi hóa duyên trùng tu lại ngôi lầu ấy.
Công tác trùng tu cần đến muôn lượng bạc. Ông đến hỏi sư huynh ông xem
cho thời hạn hóa duyên là bao lâu.
Tế Điên quay sang Quảng Lượng hỏi:
- Thưa sư huynh, sư huynh cho thời hạn tiểu đệ là bao nhiêu ngày?
Quảng Lượng nói:
- Ba năm được không?
Tế Điên nói:
- Không được, lâu quá! Xin rút ngắn lại một ít.
- Một năm được không?
- Không được, còn lâu lắm, Xin rút ngắn thêm nữa.
- Thôi nữa năm nhé?
Tế Điên lắc đầu nói còn lâu quá. Quảng Lượng đưa thời hạn một tháng, Tế Điên vẫn còn chê lâu quá. Quảng Lượng lại nói:
- Vậy trong một ngày ông có thể hóa duyên đủ một muôn lượng được không?
- Một ngày hóa duyên một muôn lượng hả? Thôi huynh đi đi, tôi không đi đâu.
Tế Điên nói rồi cười ha hả. Chúng tăng xôn xao cùng nhau nghị luận:
- Trong thời hạn một trăm ngày cho ông ấy đi hóa duyên, nếu được một muôn lượng bạc sẽ lấy công chuộc tội.
Tế Điên ưng chịu mỗi ngày đi hóa duyên, ở Lâm An cho thuốc cứu người phổ
độ chúng sanh, thâu đồ dệ ký danh không xiết kể nhưng giả bộ khùng điên
không lộ bản lai diện mục của mình. Một ngày kia, Tế Điên đang ở sườn
núi phía sau ngọn Phi Lai, gặp hai người thợ săn vác thỏ, chồn, nai,
hươu, bèn bước ra cản lối hỏi:
- Xin hỏi quý vị họ tên là chỉ Và định đi đâu đó?
Người kia trả lời:
- Tên là Trần Hiếu, trác hiệu là Mỹ nhiệm công, còn người này là anh em
kết nghĩa với tôi tên là Bệnh phục thần Dương Mãnh, chúng tôi từ trên
núi trở về.
Chẳng hay sư phụ là ai?
Tế Điên nghe nói cười ha hả, hát:
Sáng ra ngoài hang núi
Suốt ngày bắn với săn
Vì muốn béo thân mình
Kẻ khác đành chịu chết.
Dương Mãnh, Trần Hiếu biết Hòa thượng là bậc cao nhân ẩn sĩ, lập tức quỳ xuống hành lễ, bái Tế Công làm thầy và nói:
- Anh em tôi từ nay xin đổi nghề, theo bèn bạn làm cho h ảng bảo tiêu để sinh sống, cải ác tùng thiện.
Tế Điên nói:
- Tốt lắm, các ngươi không bao lâu sẽ phát đạt.
Hai người từ tạ ra về. Tế Điên ở trong chùa suốt ngày chè chén lu bu, chẳng đi hóa duyên nơi nào hết. Quảng Lượng cũng không thèm hối thúc, nghĩ
rằng cứ đến kỳ hạn y luật mà đuổi Tế Điên ra khỏi chùa là xong.
Thời gian qua mau, thấm thoát đã hơn ba tháng mà Tế Điên chẳng hóa duyên được một lượng bạc nào.
Ngày kia, Tế Điên thấy vị sư giữ cổng chùa đi vắng, bèn đến điện Hộ Pháp ngắm nhìn thần tượng uy nghi, tướng mạo đẹp đẽ rồi nói:
- Lão Vi Đà này, ông đi chơi với ta nhé!
Nói rồi vác ông Hộ Pháp đi ra cổng. Kẻ qua lại hai bên đường xì xào: "Mấy
vị coi kìa, từ đó tới giờ Hòa thượng đi hóa duyên rất nhiều, có vị chỉ
cầm cái chìa khóa lớn, có vị gõ cái mõ thật to, chứ chưa có ai vác ông
Hộ Pháp Vi Đà đi khắp phố như thế này".
Tế Điên cười hề hề nói:
- Các người không biết nói lung tung thế, chớ đây là người giúp việc đắc lực trong chùa chúng tôi đây.
Mọi người nghe thế đều cười rộ.
Tế Điên đang đi bỗng ngước nhìn thấy phía trước có một luồng đen xông thẳng lên trời, bèn bấm linh quang rồi vỗ tay nói:
- Lành thay, lành thay! Ta đâu bỏ qua được.
Bên đường là một quán rượu tên Túy Tiên lầu, với bài thơ viết đại tự phía trước:
Thái Bạch rượu vào thơ trăm thiên
Trường An phố thị ngát hơi men
Thiên tử cho vời trơ mắt ngó
Muôn tâu: thiên hạ, Tửu Trung Tiên.
Tế Điên bước vào nói:
- Ôi chao mệt quá, Chưởng quỹ đâu?
Bên trong nghe tiếng đi ra một chưởng quỹ, thấy khách đến chỉ là một Hòa thượng đi hóa duyên, bèn nói:
- Hòa thượng ơi, ở đây mồng một và ngày rằm chúng tôi mới thí tiền.
Tế Điên nói:
- Phải đó, ở đây ngày rằm và mồng một mới bán cơm.
Rồi ra đứng chặn ngoài cửa. Giây lát từ hướng Đông có ba người đi lại. Phổ ky mời khách vào. Tế Điên đưa tay cản, nói:
- Ba vị muốn ăn cơm hử, ở đây ngày rằm và mồng một mới bán cơm.
Ba người khách nghe nói thế kéo nhau sang tiệm khác. Ba bốn mối như thế đều bị Tế điên xua đi hết.
Vị chưởng quỹ nổi giận, từ trong bước ra nói:
- Này Hòa thượng, ông đuổi khách của tôi đi chỗ khác hết là ý gì thế?
Tế Điên nói:
- Ta muốn ăn cơm, vừa bước vào cửa ông bảo cho biết là ngày mồng một và
rằm, ta mới biết là ngày mồng một và ngày rằm các ông mới bán cơm chứ.
Chưởng quỹ nói:
- Tôi tưởng ông đi hóa duyên mới nói ngày mồng một và rằm chúng tôi mới thí tiền cho Tăng được.
Tế điên nói:
- Không phải đâu, ta đến ăn cơm mà.
- Vậy thì xin mời vào.
Tế Điên vác ông Hộ Pháp vào trong nhà, lựa một bàn sạch sẽ ngồi xuống, kêu mấy món ăn, bốn năm hồ rượu, ăn xong kêu tính tiền. Cộng tất cả tiền
cơm rượu là một ngàn sáu trăm tám mươi tiền.
Tế Điên nói:
- Ghi sổ đi, hôm khác ta ăn nữa tính chung một thể.
Chưởng quỹ sớm lưu ý việc này, liền bước tới nói:
- Này Hòa thượng, ăn cơm thì phải trả tiền. Hôm nay Hòa thượng ăn cơm rồi không trả tiền không đi được đâu. Phải trả 1.680 đồng tiền đã.
Tế điên đang phân bua với phổ ky, bổng nghe bên ngoài có tiếng hét vang như sấm, hai người tướng mạo hùng vĩ bước vào.