Một câu nói ta rất nghèo của Lý Kỳ đã trực tiếp nói lên chủ đề của ngày hôm nay, đó là tiền tệ.
Về vấn đề tiền tệ, ở niên đại này đã có quá nhiều điều để nói, cho nên Lý Kỳ không định nói những thứ thừa thãi với cấp dưới, mà trực tiếp đi vào vấn đề chính.
Mặc dù trước mắt, tiền tệ trên thị trường vẫn đang tăng giá trị, nhưng việc tăng giá trị này đã trở thành ác tính. Giá trị của đồng tiền đã vượt xa giá trị của hàng hóa. Đặc tính chủ yếu nhất của tiền tệ là gì? Đó là lưu thông, là thứ duy nhất mà tất cả mọi người trong thiên hạ đều thừa nhận, nếu như chỉ một bộ phận nhỏ người thừa nhận, thì đó không thể gọi là đồng tiền.
Cho nên, khi thị trường nghèo, thì người khắp thiên hạ đều nghèo.
Không có tiền để tiêu mà!
Lý Kỳ nhìn quét phía dưới một lượt rồi nói: - Nếu như dựa vào tình thế hiện nay, trong vòng ba năm mà không phát hành thêm tiền tệ, thì ta chắc chắn phải ra đường ăn xin rồi.
Lời này vừa nói ra, mọi người ở dưới nghe mà kinh hãi.
- Cho nên, việc phát hành tiền tệ đã trở nên cấp bách không thể trì hoãn.
Ai nấy cũng gật đầu, không thì bọn ta tới đây làm gì chứ.
Lý Kỳ cười nói: - Có thể các ngươi đều đang oán trách triều đình, thị trường đã nghèo đến thế này rồi, triều đình thì trì hoãn hết lần này đến lần khác, rốt cuộc thì đến bao giờ mới phát hành tiền tệ đây! Tuy nhiên, việc phát hành tiền tệ không phải là việc nhỏ, không phải đơn giản là cứ đúc ra một đống tiền rồi ném vào thị trường đã là xong. Mặc dù hiện giờ Thái thái sư đang ngồi phía dưới, nhưng có những lời ta không thể không nói, Thái Sư nếu như nghe mà không vui, thì rất mong thư lỗi.
Xem ra tên tiểu tử này định lấy lão phu ra làm nền đây, thôi kệ, đến nay ngôn luận đã được tự do, lão phu có sợ thì bọn người kia liệu có không nói? Vừa lúc nhân cơ hội này, nói ra một thể luôn đi, lão phu cũng hi vọng có thể mang những tội lỗi này xuống mồ, để tránh làm hại con cháu lão phu. Thái Kinh cười nói: - Nếu ngươi nói đúng, thì lão phu đương nhiên chẳng cãi lại, nhưng nếu như ngươi cố ý tiêu khiển lão phu, ha ha, thì lão phu nhất định sẽ lên đó tranh luận với ngươi một phen.
- Đương nhiên, đương nhiên.
Lý Kỳ gật gật đầu, ho nhẹ một tiếng rồi mới nói: - Tin là mọi người vẫn chưa quên, trong những năm Hy Ninh, triều đình ta đã bắt đầu thực hiện một cuộc cải cách tiền tệ với quy mô lớn. Còn nhớ lúc đó, triều đình đã phát hành đủ các loại hình tiền tệ, có tiền mệnh giá lớn, mệnh giá nhỏ, có tiền sắt, có tiền thiếc, còn cả tiền đồng trộn thiếc nữa. Đương nhiên, còn có cả Giao tử mà đến nay hễ nhắc đến là khiến người ta kinh sợ.
Lý Kỳ tuổi đời còn trẻ, chưa từng trải qua thời đại đó, khi hắn đến với triều Tống thì kinh tế đã hoàn toàn sụp đổ, đã là đêm đen sau bão táp, cho nên hắn chưa từng phải trải qua cơn bão táp đó.
Nhưng ngồi phía dưới kia có rất nhiều người lớn tuổi đã trải qua những năm tháng đen tối đó. Một câu nói này của Lý Kỳ đã gợi lại không ít hồi ức đau buồn trong họ, không ít người vì thế mà thở dài, còn có không ít người thì nhắm mắt lắc đầu. Chẳng có người nào là trên mặt mang một chút thần sắc vui vẻ cả, có thể thấy tình hình lúc đó đen tối đến thế nào, hơn nữa còn có một thứ cảm giác là sẽ không thể nhìn thấy ánh mặt trời.
Đó rõ ràng là cơn ác mộng của thương nhân.
- Tính ra, lượng tiền triều đình đưa vào thị trường có lẽ không ít. Ta tin là lần nhiều nhất kể từ khi kiến quốc tới nay.
Lý Kỳ chuyển ý ngay, nói: - Nhưng kết quả thì sao nào? Càng bỏ nhiều tiền vào thị trường, thì càng thấy ít, thậm chí trên thị trường còn không thấy đồng tiền nữa, cái đồng tiền mà ta nói tới ở đây là đồng tiền mà toàn thiên hạ công nhận, chứ không phải thứ đồng tiền trên danh nghĩa. Theo lí mà nói, tiền tệ phát hành nhiều như vậy, thì trên thị trường phải không thiếu tiền mới đúng, vậy thì nguyên nhân là do đâu?
Phía dưới im phăng phắc, đột nhiên có người nói: - Tình hình lúc đó vô cùng phức tạp, một câu khó mà nói hết được.
Người vừa nói là Tần Cối.
Lý Kỳ cười nói: - Tần Thiếu tể nói hoàn toàn đúng, nhưng cũng có thể nói là hoàn toàn sai, bởi vấn đề này hoàn toàn có thể dùng một câu nói hết, đó chính là tiền yếu thế chân tiền mạnh.
Thái Kinh nghe xong, hai hàng lông mày nhướn lên, nhưng sau đó lập tức rơi vào trong trầm lặng.
Thượng Thư bộ Hộ Hồ Nghĩa nói: - Tiền yếu sao lại có thể thế chân tiền mạnh chứ?
- Không phải là có thể, mà là chắc chắn.
Lý Kỳ cười hỏi: - Nếu như trong tay Hồ Thượng thư có một đồng tiền đồng và một tờ Giao tử, vậy thì khi Hồ Thượng thư đi mua đồ, ông sẽ dùng tiền đồng trước, hay dùng Giao tử trước?
- Đương nhiên là dùng Giao tử trước.
Hồ Nghĩa chẳng suy nghĩ gì liền nói luôn, nhưng lời vừa nói ra, gã đã ngây người lại, cứ như thể đã hiểu ra điều gì đó.
- Chẳng phải là cái lí đó sao! Lý Kỳ cười ha hả nói:
- Phản ứng của Hồ Thượng thư đã giải thích rất rõ cho chúng ta thấy một điểm, đó là khi trong tay chúng ta đồng thời nắm giữ hai loại tiền mạnh và tiền yếu, chúng ta chắc chắn sẽ cố gắng sớm nhất có thể tiêu đồng tiền yếu đi, đó là bởi tiền yếu không ngừng hạ thấp giá trị của nó, giữ trong tay càng lâu, thì càng không đáng giá, người nắm giữ lượng lớn tiền yếu, thì việc làm ăn của hắn sẽ ngày một tồi tệ, bởi tài sản trong tay hắn không ngừng giảm đi, đây là điều khiến người ta vừa đau lòng vừa bất lực.
Trong thiên hạ chẳng có kẻ nào là ngu cả, ngươi biết nghĩ như vậy, thì kẻ khác cũng nghĩ ra điều đó, cho nên, cho dù lượng tiền mạnh và tiền yếu trên thị trường là như nhau, thì cũng tuyệt đối rất khó nhìn thấy tiền mạnh, đó là bởi mọi người đều vội vã tiêu tiền yếu trong tay mình đi, xu thế đó đã khiến cho một lượng lớn tiền yếu được ném vào thị trường, còn tiền mạnh thì được cất giữ toàn bộ trong nhà. Khủng hoảng tiền tệ Giang Nam năm xưa đã chứng minh rất rõ điều đó.
Thực ra cái nguyên lí này thì mọi người đều hiểu. Ngay từ thời kì Tây Hán, một người tên là Giả Nghị đã từng chỉ ra "tiền yếu càng nhiều, tiền mạnh càng ít". Nhưng chưa có người nào đi nghiên cứu một cách hệ thống về phương diện này, luận điểm này cũng không hề được giữ lại trong đầu mọi người.
- Thì ra là vậy, thì ra là vậy.
Thái Kinh đột nhiên vỡ lẽ, gật đầu liên tiếp.
Những người còn lại cũng lẩm bẩm gì đó, không ngừng gật đầu. Nhưng bọn họ đã thực sự hiểu rồi sao? Thực ra không phải vậy, câu nói này ẩn chưa một hàm lượng kiến thức vô cùng phức tạp trong đó, bọn họ cùng lắm thì cũng chỉ có thể hiểu một phương diện nào đó bên trong mà thôi.
Lý Kỳ nói tiếp: - Nói lại cải cách Hy Ninh, lúc đó chỉ có duy nhất một loại tiền được đúc hoàn toàn bằng đồng là có thể được gọi là tiền mạnh, còn lại đều chỉ là tiền yếu. Mặc dù tiền sắt cũng có giá trị nhất định, nhưng bản thân tiền sắt không đáng giá lắm, ngươi ăn một bữa cơm ở bên ngoài là phải dùng xe chở tiền tới thanh toán, điều này căn bản không hợp với lẽ thường.
Sự rườm rà của tiền sắt khiến cho giá trị của tiền sắt lao xuống theo phương thẳng đứng, còn về Giao tử, hay là những đồng tiền sắt trộn thiếc, hoặc là tiền thiếc thì càng không còn gì để nói, đó tuyệt đối đều là tiền yếu cả. Trong điều kiện bình đẳng, tiền yếu còn có thể đẩy lùi một cách ngoạn mục tiền mạnh, huống chi là lúc đó tiền yếu đã bỏ xa tiền mạnh, vậy thì cả thị trường kinh tế còn cứu nổi không?
Nếu mà không sụp đổ thì tuyệt đối có thể gọi là kì tích.