Đêm của vua chúa
Trong lúc đó Charles IX và Henri khoác tay đi bên nhau, có bốn quý tộc theo hầu, đi trước là hai người cầm đuốc.
- Khi ta ra khỏi Louvre - Ông vua đáng thương nói - Ta cảm thấy một niềm thích thú tựa như khi ta vào trong một khu rừng tươi đẹp. Ta thở, ta sống, ta được tự do.
Henri mỉm cười nói:
- Vậy chắc bệ hạ sẽ rất thích khi được ở vùng núi rừng Bearn.
- Đúng, và ta cũng hiểu là chú thèm khát được quay về đó. Nhưng Henriot này, nếu niềm mong muốn giày vò chú dữ quá thì hãy cẩn thận - Charles vừa cười vừa nói thêm - Đó là lời ta khuyên chú, vì mẹ ta yêu quý chú lắm nên tuyệt đối không thể thiếu chú được.
- Tối nay bệ hạ định làm gì? - Henri lái nhà vua ra khỏi câu chuyện nguy hiểm này.
- Ta muốn dẫn chú đi làm quen, chú sẽ nói cảm tưởng cho ta hay.
- Tôi xin tùy lệnh bệ hạ.
- Rẽ phải, rẽ phải. Chúng ta tới phố Barres.
Hai vị vua có đám tuỳ tùng theo sau đã đi qua phố Savonnerie đến ngang dinh Condé. Họ thấy có hai người quấn mình trong những chiếc áo choàng rộng đi qua một cánh cửa giả mà một trong hai người đang đóng lại không tiếng động.
- Ô hô! - Charles bảo Henri, ông này cũng nhìn nhưng theo thói quen chẳng nói năng gì - Đáng để ý đấy.
- Tại sao bệ hạ lại nói vậy? - Vua Navarre hỏi.
- Không phải nói chú đâu, Henriot. Chú tin chứ - Charles mỉm cười - Nhưng ông em họ de Condé của chú lại không tin ở vợ mình, hoặc nếu hắn tin thì hắn nhầm. Quỷ tha ma bắt hắn đi!
- Nhưng thưa bệ hạ, ai bảo với Người rằng hai ngài kia tới thăm phu nhân de Condé?
- Linh cảm thôi. Chúng đứng im, nép vào cửa từ khi nhìn thấy chúng ta, chúng không cựa quậy gì, với lại cái kiểu áo choàng của cái gã nhỏ con hơn... Mẹ kiếp! Quái thật đấy!
- Sao cơ ạ?
- Không, ta nảy ra một ý, có thế thôi. Tiến lên đi nào.
Và ông tiến thẳng về phía hai người nọ. Thấy rõ là người ta muốn kiếm chuyện với họ, hai người kia bước vài bước định đi.
- Bớ này các ngài, đứng lại! - Nhà vua kêu.
- Nói với chúng ta phải không? - Tiếng một người hỏi lại khiến Charles và Henri giật mình.
- Thế nào, Henriot, giờ chú đã nhận ra giọng nói ấy chưa? - Nhà vua hỏi.
- Tâu bệ hạ, nếu quận công d Anjou hoàng đệ không ở thành La Rochelle thì tôi dám thề rằng chính ông vừa nói xong.
- Này, hắn không hề ở La Rochelle, đơn giản lắm.
- Nhưng ai đi cùng ông ta vậy?
- Chú không nhận ra gã đi cùng à?
- Thưa bệ hạ không.
- Vậy mà tầm vóc hắn thì không thể lẫn vào đâu được. Chờ đã, chú sẽ nhận ra ngay... Bớ này! Ê! Ta bảo các người! - Charles nhắc lại - Mẹ kiếp! Chứ các người không nghe thấy à?
- Anh có phải đội tuần tra không mà giữ chúng ta lại? - Người cao lớn hơn hỏi và vươn tay ra ngoài những nẹp li choàng của y.
- Cứ coi chúng ta là tuần tra đi - Charles nói - Và khi người ta ra lệnh thì các anh phải dừng lại.
Rồi ông nghiêng mình nói vào tai Henri:
- Chú sẽ thấy hỏa diệm sơn phun lửa nhé.
- Các anh có tám người, nhưng dù các anh có cả trăm cũng cút đi - Người cao lớn hơn nói, lần này để lộ không những tay mà cả mặt ra nữa.
- A, ra là quận công de Guise! - Henri thốt lên.
Người ta thấy người kia khi nghe những lời ấy, quấn mình trong áo choàng và đứng im sau khi đã nhấc mũ tỏ lòng tôn kính.
- Thưa bệ hạ - Quận công de Guise trình bày - Tôi vừa tới thăm phu nhân de Condé chị dâu tôi.
- Được, và anh mang theo một trong số các quý tộc của anh. Ai vậy?
- Tâu bệ hạ, Người không biết ông ta.
- Thì chúng ta sẽ làm quen với nhau chứ sao.
Và Charles tiến thẳng tới người kia đồng thời ra hiệu cho một trong hai người hầu áp sát đuốc lại.
- Thưa vương huynh, xin thứ lỗi! - Quận công d Anjou vừa nói vừa mở chéo áo măng-tô và nghiêng mình thi lễ với vẻ bực tức không giấu nổi.
- A ha! Ra chú đấy hả, Henri?... Không, không thể được, ta nhầm... d Anjou, em ta sẽ không bao giờ đi thăm ai trước khi đến thăm chính ta. Hắn không phải không biết rằng đối với những ông hoàng thuộc dòng huyết thống khi về kinh đô chỉ có một cánh cửa: đó là ghi-sê ở Louvre.
- Thưa bệ hạ, xin tha lỗỉ - Quận công d Anjou nói - Tôi cúi xin Người lượng thứ cho điều khinh suất của tôi.
- Vâng ạ - Charles giễu cợt đáp - Thế ông làm gì ở dinh Condé thế hở ông em?
- Ồ, làm cái điều mà bệ hạ vừa nói lúc nãy đấy thôi.
Vua Navarre nói với vẻ láu lỉnh, nghiêng người bên tai Charles, ông kết thúc nốt câu nói và cười phá lên.
- Gì nào? - Quận công de Guise cao ngạo cất giọng, vì như mọi người trong triều, ông ta đã có thói quen đối xử khá thô bạo với cái ông vua Navarre tội nghiệp này - Sao tôi lại không đi thăm chị dâu tôi nhỉ? Ông quận công d Alençon chẳng cũng đi thăm chị dâu mình đó sao?
Henri hơi đỏ mặt.
- Chị dâu nào? - Charles hỏi - Ta không thấy hắn có chị dâu nào khác ngoài hoàng hậu Elisabeth.
- Xin bệ hạ tha lỗi, tôi muốn nói là chị thôi. Cách đây nửa giờ, khi chúng tôi tới đây, chúng tôi thấy lệnh bà Marguerite đi kiệu qua và có hai chàng công tử chạy hai bên cửa kiệu.
- Thật ư? - Charles hỏi - Anh nói sao về việc này, Henri?
- Hoàng hậu Navarre được tự do muốn đi đâu là tuỳ ý bà nhưng tôi e rằng bà ta không ra khỏi Louvre.
- Còn tôi, tôi tin chắc là bà ta đã ra phố - Quận công de Guise nói.
- Tôi cũng vậy - Quận công d Anjou thốt lên, cụ thể là chiếc kiệu đó dừng lại ở phố Cloche Percée.
- Nếu thế thì chị dâu của ông không phải bà này, - Henri vừa nói vừa trỏ dinh Condé - Mà là bà kia - Và ông đưa tay chỉ về phía dinh de Guise - Cũng cùng đi, vì chúng tôi để họ ở lại cùng nhau, và như ông biết đấy, họ là đôi bạn chí thân.
- Tôi không hiểu ý hoàng thượng định nói gì - Quận công de Guise đáp.
- Ngược lại, rõ quá rồi - Nhà vua phán - Vì thế nên mỗi bên cửa kiệu lại có một thằng công tử chạy theo.
- Thế này - Quận công đề nghị - Nếu có chuyện tai tiếng về phần hoàng hậu và về phần các chị dâu của tôi, chúng ta hãy xin công lý của thánh thượng giải quyết cho việc đó.
- Này! Thôi - Henri đáp - Để mặc các bà de Condé và de Nervers đấy. Đức vua không lo ngại gì về em gái Người... và tôi tin vợ tôi.
- Không! Không - Charles nói - Ta muốn mọi chuyện rõ ràng. Nhưng chúng ta hãy tự mình giải quyết lấy công chuyện của mình. Ông em họ ơi, anh bảo là chiếc kiệu dừng lại ở phố Cloche Percée phải không?
- Tâu bệ hạ, vâng.
- Liệu anh có nhận ra nơi đó không?
- Tâu bệ hạ có.
- Thế thì chúng ta tới đây. Nếu cần phải đốt nhà để biết được kẻ nào ở trong đó thì ta cũng đốt.
Với những ý định khá là đáng ngại cho các đương sự như vậy, bốn ông hoàng chủ chốt của thế giới thiên chúa giáo bắt đầu đi vào phố Saint-Antoine.
Bốn vị vương hầu tới phố Cloche Percée. Charless muốn việc trong nhà phải đóng cửa bảo nhau bèn cho lui các nhà quý tộc tùy tùng cho phép họ tùy nghi sử dụng phần đêm còn lại nhưng phải có mặt ở gần ngục Bastille vào sáu giờ sáng hôm sau cùng với hai con ngựa.
Phố Cloche Percée chỉ có ba ngôi nhà. Cuộc tìm kiếm cũng dễ dàng hơn vì hai trong số các ngôi nhà đó không gây khó dễ gì khi mở cửa đó là các nhà liền với phố Saint-Antoin và phố Vua Sicily.
Còn ngôi nhà thứ ba thì lại khác: nó do một người gác cổng người Đức coi giữ, mà gác cổng người Đức lại là kẻ khó nói chuyện phải quấy. Đêm đó, Paris dường như muốn nêu lên những tấm gương đáng ghi nhớ nhất về lòng chung thuỷ của đám gia nhân.
Tha hồ cho ông de Guise đe doạ bằng thứ tiếng saxon trong sáng nhất, tha hồ cho Henri d Anjou đưa tặng đến cả túi đầy vàng, tha hồ cho Charles cố gắng đến độ tự nhận mình là viên trung uý đội tuần tra, gã người Đức trung thực chẳng đếm xỉa gì đến cả lời tuyên bố, cả tiền biếu lẫn những lời đe doạ. Nhận thấy người ta bám dai đến mức khó chịu y bèn luồn qua những thanh chắn sắt một mũi súng hỏa mai. Việc biểu diễn đó chỉ khiến cho ba trong số bốn người khách phì cười - Henri de Navarre đứng tách biệt hẳn ra tựa như việc này không dính líu gì tới ông - vì ngọn súng đó do không thể chúc lên chúc xuống trong những chấn song sắt được nên chỉ có thể nguy hiểm cho kẻ mù nào lại đứng trước nó mà thôi.
Thấy không thể đe doạ mua chuộc hay làm xiêu lòng được người gác cổng, quận công de Guise giả vờ cùng đồng bọn bỏ đi Nhưng cuộc rút lui không kéo dài lâu. Tới góc phố Saint-Antoine, quận công tìm thấy cái mà ông muốn: đó là một tảng đá to như những tảng đá mà Ajax, Télamonv àt Diomède đã từng nâng ba ngàn năm trước đây. Quận công vác tảng đá lên vai quay trở lại và ra hiệu cho những người cùng đi theo ông.
Vừa lúc đó, người gác cổng thấy những kẻ mà y coi là bọn trộm cướp bỏ đi, bèn đóng cổng lại nhưng chưa kịp đẩy then cài Quận công de Guise tranh thủ lúc ấy: tựa như một cỗ súng bắn đá sống động, ông ném tảng đá vào cánh cửa. Ô chốt bay mất, mang theo cả mảnh tường mà nó được chôn vào đó. Cánh cổng mở ra xô ngã gã người Đức. Vừa ngã, y vừa báo động cho đội quân đồn trú trong nhà bằng một tiếng kêu khủng khiếp.
Không có tiếng kêu đó, những người này dễ có nguy cơ bị bất ngờ.
Vào chính lúc đó, de Mole đang cùng Marguerite dịch một bài thơ tình của Théocrite, còn Coconnas đang cùng Henriette uống lu bù rượu nho Syracuse với cái cớ rằng rượu này cũng là của Hy Lạp, không hơn, không kém.
Cuộc mạn đàm khoa học và cuộc mạn đàm ma men bị ngắt quãng một cách thô bạo.
Tắt nến, mở cửa sổ, rồi lao ra ban công, nhận ra có bốn người trong bóng tối, ném lên đầu họ tất cả những thứ gì vớ được trong tay, gây ra những tiếng ầm ĩ bằng cách đập mặt kiếm vốn chỉ với được đến tường... đó là việc mà De Mole và Coconnas lao vào làm ngay lập tức. Charles, người hăng máu nhất trong đám những kẻ tấn công, nhận được một bình đựng nước bằng bạc vào vai. Quận công d Anjou được tặng một chiếc liễn đựng mứt cam và thanh yên, còn quận công de Guise một góc đùi thịt thú rừng.
Henri chẳng được gì. Ông đang thì thầm tra hỏi người canh cổng mà ông de Guise đã trói vào cửa. Y trả lời vẫn bằng câu đáp muôn thuở:
- Tôi không biết gì hết.
Các phu nhân động viên những người bị bao vây và chuyến cho họ các loại đạn dược. Chúng rơi xuống tiếp theo nhau như mưa đá.
- Thề có quỷ sử! - Charles hét lên khi bị một chiếc ghế con rơi trúng khiến mũ ông sụp xuống tận mũi - Mở ra cho ta mau! Nếu không ta cho treo cổ cả lũ chúng bay trên đó bây giờ.
- Anh tôi! - Marguerite nói nhỏ với La Mole.
- Đức vua! - Chàng này nói với Henriette.
- Đức vua! Đức vua! - Nàng này lại nói với Coconnas lúc đó đang lôi một chiếc rương ra cửa sổ, chàng định tiêu diệt quận công de Guise mà dù không biết nhưng chàng đặc biệt muốn cho tiêu Đức vua đấy! Tôi bảo mình kìa!
Coconnas buông chiếc rương ra nhìn với vẻ ngạc nhiên:
- Đức vua à? - Chàng hỏi.
- Ừ, đức vua.
- Vậy thì rút lui đi thôi.
- Ê! De Mole với Marguerite chẳng đã rút rồi là gì! Đi nào.
- Đi bằng lối nào?
- Cứ đi đã bảo mà.
Henriette cầm tay Coconnas kéo đi theo lối cửa bí mật thông sang nhà bên cạnh và sau khi đóng cửa lại cả bốn người trốn đi qua lối phố Tizon.
- Ô hô! - Charles - Ta thấy hình như quân đồn trú đầu hàng thì phải.
Họ đợi vài phút nữa, nhưng không một tiếng động nào vọng tới tai những người bao vây.
- Chúng chuẩn bị mưu đồ gì đây? - Quận công de Guise nói.
- Hay là chúng nhận ra giọng anh tôi và chuồn rồi - Quận công d Anjou bảo.
- Thế thì chúng vẫn phải đi qua lối này chữ - Charles nói.
- Vâng - Quận công d Anjou lại bàn - Nếu như nhà không có hai lối cửa.
- Ông em họ, vác lấy tảng đá và lại nện cửa như ban nãy đi. - Nhà vua sai.
Quận công nghĩ không cần thiết phải sử dụng những cách thức như thế, ông đã nhận thấy cánh cửa thứ hai này không chắc chắn bằng cánh cửa thứ nhất nên chỉ cần một cú đạp ông đã phá tung được cửa.
- Đuốc đâu! Đuốc đâu! Nhà vua kêu lên.
Người hầu tiến lại. Đuốc đã tắt, nhưng họ mang theo tất cả những thứ cần để thắp lại đuốc. Họ thắp lửa, Charles cầm một ngọn đuốc và chuyển ngọn kia cho quận công d Anjou.
Quận công de Guise đi đầu, gươm lăm lăm trong tay.
Henri đi đoạn hậu.
Họ tới tầng một.
Trong phòng ăn, bữa tối đã được dọn lên, hay nói đúng hơn là đã được dọn đi vì chính nó đã trở thành các thứ đạn ném. Các chân nến bị lật đổ, đồ đạc lộn tùng phèo, và tất cả những gì không phải là đồ ăn bằng bạc đều vỡ tan tành.
Họ sang phòng khách. Ở đó cũng chẳng mảy may có chỉ dẫn gì về tính cách các nhân vật hơn ở phòng đầu. Một số sách tiểng Hy Lạp và Latinh, vài nhạc cụ, đó là tất cả những gì họ tìm được.
Phòng ngủ lại còn câm lặng hơn nữa. Một ngọn đèn đêm leo lét trong một quả cầu ngọc thạch treo trên trần nhà, nhưng thậm chí hình như chưa ai bước vào phòng này.
- Phải có một lối đi thứ hai - Nhà vua phỏng đoán.
- Chắc thế - Quận công d Anjou tán đồng.
- Nhưng, ở đâu mới được? - Quận công de Guise hỏi.
Họ tìm khắp nơi mà không sao thấy lối đi đó.
- Tên gác cổng đâu? - Nhà vua hỏi.
- Tôi đã trói nó vào hàng rào - Quận công de Guise đáp.
- Anh tra khảo nó đi.
Chắc hắn không chịu trả lời đâu.
- Chậc, ta sẽ thắp cho hắn một ngọn lửa nhỏ thật khéo quanh chân - Nhà vua vừa nói vừa cười - Và hắn sẽ phải nói thôi.
Henri vội vàng nhìn qua cửa sổ và bảo:
- Không có hắn ở đây nữa rồi kìa.
- Ai thả cho nó? - Quận công de Guise hấp tấp hỏi.
- Mẹ khỉ! - Nhà vua kêu lên - Chúng ta vẫn chưa biết được gì!
- Quả thật như bệ hạ thấy đấy - Henri nói - Chẳng có gì chứng tỏ rằng vợ tôi và chị dâu ông de Guise đã ở trong ngôi nhà này cả.
- Có thế thật - Charless đáp - Thánh thư dạy ta rằng: có ba vật không để lại dấu tích gì: chim trên trời, cá trong nước và đàn bà... không, ta nhầm, đàn ông ở...
- Vậy thì điều chúng ta nên làm nhất là... - Henri ngắt lời.
- Ừ ta phải chăm sóc vết toạc của ta - Charles nói - Còn anh d Anjou, phải đi chùi món sirô cam của anh. Còn anh, Guise, anh phải đi tẩy vết mỡ lợn rừng đi.
Nói đoạn họ ra khỏi nhà mà chẳng thèm đóng cửa lại.
Đến phố Saint-Antoine, nhà vua nói với quận công d Anjou và quận công de Guise:
- Các anh đi đâu?
- Thưa bệ hạ, ông em de Lorraine và tôi, chúng tôi đến nhà Nantouillet, ông ta đợi chúng tôi để dùng bữa tối, bệ hạ có vui lòng đi cùng chúng tôi không?
- Không, cám ơn. Chúng tôi đi về phía ngược lại. Các anh có muốn lấy một người cầm đuốc của ta không?
- Thưa bệ hạ, chúng tôi cảm ơn người - Quận công d Anjou hấp tấp thưa.
- Được hắn sợ ta do thám hắn đấy - Charless thì thầm vào tai Navarre.
Rồi nắm lấy cánh tay ông này, nhà vua phán:
- Đi nào, Henriot, ta đãi chú tối nay.
- Vậy chúng ta không về Louvre - Henri hỏi.
- Không, ta đã bảo mi rồi, đồ ương bướng! Đi theo ta, ta đã bảo đi là đi.
Và ông kéo Henri đi qua phố Geoffroy-Lasnier