Tiểu Hàn, nữ, 17 tuổi, sinh viên cao đẳng
Tôi là một cô bé đang ở độ tuổi dậy thì. Cũng giống như các bạn nữ khác, tôi thích mơ mộng, thích làm đẹp. Thế nhưng tôi không có tiền để thỏa mãn tiền làm đẹp. Tôi không biết bố mẹ đẻ của mình là ai, tôi lớn lên nhờ bàn tay chăm sóc của bà ngoại. Trong mắt tôi, bà ngoại vừa là bà, vừa là mẹ. Hai bà cháu tôi sống trong một căn nhà chật chội và tối tăm, cửa sổ rất nhỏ, hơn nữa lại bị một ngôi nhà cao tầng khác che hết cả ánh sáng mặt trời. Mùa đông, trong nàh lạnh cóng như ở trong nhà băng, mùa hè lại nóng như ở trong lồng hấp, mùa mưa nước dột lênh láng khắp nhà. Tôi đã lớn lên trong một ngôi nhà như vậy đấy! Khi còn nhỏ, tôi cũng luôn luôn sống vui vẻ. Tôi thường chơi đùa với mấy người bạn trong xóm. Lúc đó, chẳng có ai để ý xem tôi mặc cái gì, tôi có xinh hay không. Bà ngoại tôi thường dậy từ sáng sớm tinh sương. Hằng ngày bà đều phải làm tất cả việc nhà, còn phải giặt chăn màn thuê cho người ta để kiếm chút tiền ít ỏi nuôi tôi khôn lớn. Mặc dù nhà nghèo, nhưng tình yêu thương của bà ngoại đã biến tôi thành một cô bé vui tươi và hồn nhiên.
Đến tuổi đi học, bà cố gắng cho tôi đến trường như bao bạn bè cùng trang lứa. Ở trường, tôi cũng chăm chỉ học tập, nhờ đó mà kết quả của tôi trong lớp cũng không đến nỗi tồi. Cô giáo thường xuyên biểu dương tôi trước lớp, cô lấy tôi làm gương cho các bạn học khác: “Các em nhìn xem, nhà bjan ấy nghèo nhưng bạn ấy vẫn học giỏi!”. Mặc dù cô giáo không có ý khinh thường nhưng tôi vẫn cảm thấy có đôi chút chạnh lòng. Cái mác “con nhà nghèo” như đã được dán chặt lên người tôi vậy. Tôi bắt đầu nhận lời đến chơi nhà bạn bè và sững sờ trước những căn phòng sáng sủa và đẹp đẽ. Những căn phòng đó tôi không bao giờ có thể nhìn thấy trong xóm nghèo của mình. Tôi còn được ăn rất nhiều đồ ăn ngon nữa. Thực ra đó chỉ là những món đồ ăn vặt bình thường của trẻ con, nhưng trước đó tôi vẫn chưa từng được nếm thử. Tôi cảm thấy môi trường học tập ở trường tiểu học rất tốt, từ thầy cô cho đến các bạn học sinh, không ai có tư tưởng khinh miệt người nghèo, ngược lại, các bạn trong lớp đều rất khâm phục tôi vì tôi có thành tích xuất sắc trong học tập (tôi cũng không biết ngoài khả năng học tập ra, mình còn có khả năng nào nữa không). Cô giáo chủ nhiệm cũng thường xuyên giúp đỡ tôi về mặt kinh tế, cho tôi mượn sách đọc, tặng tôi một vài bộ quần áo cũ… Lúc đó, vì còn nhỏ tuổi nên tôi không hề cảm thấy buồn rầu hay xấu hổ khi nhận quà từ mọi người xung quanh, vả lại cũng không ai có ý khinh thường tôi (có lẽ đó mới là nguyên nhân chính).
Thế nhưng khi lên cấp ba, mọi thứ hoàn toàn thay đổi. Trường cấp ba này không chỉ nhận học sinh từ trường cấp hai nơi tôi đã học mà còn nhận cả những học sinh từ các trường khác. Lâu dần, tôi phát hiện ra học sinh ở trường này thích ăn diện và thích nói chuyện về hàng hiệu. Mỗi lần như vậy, tôi đều nhẹ nhàng tách ra khỏi đám đông. Thế nhưng họ vẫn nhìn chằm chằm vào tôi mà cười nhạo. Họ nói tôi không biết làm đẹp, không biết ăn diện, quần áo chẳng có phong cách gì cả… Tôi im lặng không nói gì, thà để chúng nghĩ rằng tôi không biết cách ăn mặc, quần áo lỗi mốt… còn hơn là để chúng biết được hoàn cảnh nghèo khó của mình. Bà ngoại tôi tuổi tác ngày càng cao, không còn đủ sức để đi giặt chăn màn thuê cho người khác mà phải đi nhặt rác để tích cóp từng đồng.
Tôi vẫn vúi đầu vào sách vở như lúc còn học cấp một. Ở trên lớp, tôi không muốn lãng phí dù chỉ một giây một phút nào, tôi làm bài tập ngay khi tan học. Có như vậy khi về nhà tôi mới có thể giúp đỡ bà những chuyện lặt vặt. Cũng may là ở lớp tôi các thầy cô giáo vẫn luôn coi trọng kết quả học tập của học sinh. Kết quả học tập của tôi luôn đứng đầu lớp nên các thầy cô ai nấy đều rất hài lòng. Sau khi tốt nghiệp, tôi không chút do dự, đăng kí thi vào trường cao đẳng sư phạm. Các thầy cô giáo đều tiếc cho tôi, ai cũng mong tôi sẽ thi đại học. Nhưng tôi biết mình không có duyên với đại học, tôi muốn có thể nhanh chóng đi làm. Hơn nữa, trường sư phạm thường không thu tiền học phí, sau này lại được phân công công tác.
Nói thì vậy, nhưng nếu tôi đi học sẽ lại tăng thêm gánh nặng chi tiêu cho bà ngoại. Tôi cố gắng tìm vài mối dạy thêm nhằm kiếm chút tiền đỡ đần cho bà, nhưng điều này quả thật không đơn giản. Tôi đành phải thắt lưng buộc bụng, cố gắng tiết kiệm tối đa mọi khoản chi tiêu cá nhân. Nào ngờ điều này lại gây chướng mắt cho những bạn học cùng lớp với tôi. Họ thậm chí còn ăn diện và chải chuốt hơn nhiều so với những người bạn thuở cấp ba của tôi. Họ đứng cả ngày trước gương để ngắm nghía, thậm chí còn nhịn ăn để mua quần áo, mỹ phẩm. Tôi phải thừa nhận rằng cuộc sống của sinh viên phong phú và thú vị hơn nhiều, nhưng tất cả những sự hào nhoáng này đều không thuộc về thế giới của tôi. Có một lần, lớp tôi tập hát để mừng ngày Quốc Khánh. Cô giáo nói đội ngũ của lớp không đồng đều nên sẽ bỏ bớt hai, ba người. Và người đầu tiên bị loại khỏi đội hình là tôi. Hôm đó, tôi cảm thấy vô cùng hụt hẫng. Trở về kí túc, tôi soi mình trong gương: bộ quần áo lỗi mốt, làn da khô ráp, tóc tai rối bời… Tôi cảm thấy có đôi chút ấm ức, nếu như tôi có tiền tôi sẽ mua được quần áo đẹp, kem dưỡng da cao cấp, đồ trang sức đắt tiền, và tôi cũng sẽ trở nên xinh đẹp như biết bao cô gái khác.
Học kì đầu tiên kết thúc, tôi giành được năm mươi tệ tiền học bổng. Tôi vô cùng phấn khởi, vội vàng mang tiền về đưa cho bà ngoại, nhưng bà bảo tôi hãy cầm tiền và đi mua một chiếc váy liền. Bà nói bà biết từ lâu tôi đã thích có một chiếc váy như vậy. Bà ngoại là người hiểu tôi nhất, đúng là từ lâu rồi tôi đã thích có một chiếc váy liền, đến nằm mơ tôi cũng thấy mình được mặc một chiếc váy màu xanh có viền cổ trắng tinh khiết. Nhưng nhìn dáng bà vất vả giặt quần áo thuê kiếm tiền, trong lòng tôi vô cùng xót xa, không biết bà phải giặt cho người ta bao nhiêu quần áo mới có thể kiếm được năm mươi tệ này. Cuối cùng, tôi quyết định đưa tiền cho bà ngoại.
Rồi học kì hai cũng tới, tôi vui vẻ quay lại trường học. Nhưng không lâu sau, phòng của tôi xảy ra mất cắp. Hôm đó, tôi trở về phòng sau giờ học và chuẩn bị đến nhà ăn mua cơm. Bỗng nhiên có người la lên rằng mình bị mất tiền. Thế là tất cả mọi người trong phòng liền giở ví tiền hoặc mở ngăn kéo của mình ra kiểm tra. Tất cả mọi người trong phòng đều bị mất tiền, chỉ riêng tôi là không. Mọi người nhìn chăm chăm vào tôi đầy dò xét, nghi ngờ. Tôi hốt hoảng thanh minh: “Không phải tớ, tớ không lấy trộm tiền của mọi người…”. có người cười nhạt và mỉa mai: “Hứ! Không biết kể nghèo hèn nào lại đi ăn cắp từng hào, từng hào của người khác…”. Tôi chặn người đó lại và nói: “Bạn nói cho rõ ràng, ai là kẻ nghèo hèn!”.
May mà có người chạy đến can ngăn hai chúng tôi kịp thời. Lần đầu tiên tôi có cảm giác mình bị xúc phạm nặng nề. Tất cả bọn họ đều nghi ngờ tôi, tôi thật sự không thể chịu đựng nổi cảm giác này. Hôm đó tôi không còn tâm trí nào mà ăn cơm nữa. Tôi ngồi thẫn thờ nghĩ ngợi: Không biết ai đã lấy trộm tiền của mọi người? Tại sao chỉ có mình tôi không bị mất tiền? Tại tôi quá nghèo chăng? Tôi nghĩ mãi mà không ra. Đầu óc tôi quay cuồng, tôi chửi thầm trong bụng tên trộm đáng ghét đã làm tôi bị mang tiếng oan. Tôi cũng giận cả những người bạn cùng phòng, tại sao họ lại có thể nghi ngờ tôi ăn cắp cơ chứ?
Không ai thèm để ý đến tôi. Tôi cũng chẳng thèm để ý đến điều đó nữa. Tôi chưa từng nghĩ rằng: cái nghèo lại có thể gây cho tôi những thương tổn lớn về danh dự như vậy…
Tôi hoàn toàn tin tưởng vào sự trong sạch của Tiểu Hàn, tôi cũng hiểu được sự ấm ức trong lòng bạn. Chỉ có điều tôi không tán thành việc bạn chỉ biết trách móc người khác. Nghèo không có gì đáng xấu hổ. Tiểu Hàn nên tự hào vì sự cần cù và hiểu biết của mình. Trước tiên, bạn nên vượt qua sự tự ti trong lòng, như vậy mới không bị gục ngã trước những đả kích của bạn bè. Chỉ khi nào bạn thật sự bình tĩnh, bạn mới có thể làm theo sự mách bảo của lí trí, nhờ đó mới có được cách giải quyết thích đáng mọi chuyện, xoay chuyển tình huống theo hướng có lợi cho bản thân. Nói đến đây, tôi cũng muốn nhắc nhở bạn rằng, bạn đã phân tích kỹ càng việc mất cắp lần này chưa? Liệu rằng có ai ăn cắp rồi cố tình bày trò để chuyển sự nghi ngờ của mọi người sang bạn hay không? Biết đâu được kẻ cắp lại chính là một trong số những người kêu bị mất tiền? Đương nhiên đây chỉ là những suy đoán của tôi mà thôi. Tôi muốn nhắc nhở bạn rằng, mỗi khi gặp chuyện không hay, bạn nên bình tĩnh và hãy dùng cái đầu để suy nghĩ!