Hồi trước đang kể Lưu đại nhân giả làm thầy bói dạo bắt Vạn Nhân Sầu Từ Ngũ, Tham Kim Đầu Giang Nhị, quản gia đầu trọc họ Vu, cùng đám ác nô để xét xử. Lưu đại nhân viết một bản tấu tố cáo lũ tội đồ này lên Hoàng thượng, xử chúng tội chết. Những chuyện này ta không cần kể ra đây nữa. Lại nói chuyện Lưu đại nhân bãi đường, về tới thư phòng, tên người ở dâng trà lên. Trà nước xong xuôi, lại dọn cơm lên. Ăn cơm xong, tên người hầu đuổi hết những kẻ khác ra, châm một ngọn đèn lên. Chuyện đêm ấy không cần phải kể. Tới sáng sớm ngày hôm sau, tên người hầu mời đại nhân dậy rửa mặt lại dâng trà lên. Trà nước xong xuôi, đại nhân nhìn tên người hầu, nói:
- Hôm nay không phải nấu cơm. Hôm nay là sinh nhật của tổng đốc Cao đại nhân, thầy trò ta sẽ tới đó ăn cơm. Ta phải chuẩn bị một chút lễ vật mới được.
- Dạ.
Tên người hầu ứng tiếng, đại nhân lại dặn tiếp:
- Trương Lộc con hãy nghe ta dặn, sinh nhật của tổng đốc ta cần tặng quà, chúng ta không thể thiếu món này được. Ngươi hãy mua tám món lễ vật sau: Con à, con cũng biết chúng ta nghèo khổ, tất cả đám lễ vật đây chỉ gói gọn trong hai xâu tiền.
Hãy mua ba cân thịt bò ngon, sáu cân mì trắng xếp thành hai đĩa, mua hai cân bột khô gói trong giấy đỏ, mua thêm ba cân gạo nữa. Hãy mua hai bát đậu phụ tươi ngon, mua hai gói ngân châm mộc nhĩ. Ngoài ra, hãy mua thêm hai chục quả đào. Con mau đi đi, chớ nên chậm trễ.
Tên người hầu ứng tiếng, không dám chậm trễ, xoay mình bước ra ngoài. Tạm gác chuyện đại nhân ngồi trong thư phòng lại ta hãy kể chuyện Trương Lộc kia. Trương Lộc rời khỏi nha môn đi lên đường cái, mua hết thứ này tới thứ khác. Mọi thứ đã mua đúng theo lời đại nhân dặn, chỉ có điều đậu phụ không có nên không mua được. Trương Lộc chẳng biết phải làm sao, đành mua một đấu đậu tương và hai nắm củ cải khô. Mua xong các thứ anh ta vội vàng trở về nha môn. Lại phải mất tới nửa ngày trời mới nghiền đậu tương, lọc nước, chế biến thành đậu phụ xong xuôi. Mọi việc đã xong, không dám chậm trễ, vội vào thư phòng, bẩm rõ với Lưu đại nhân. Lưu đại nhân nghe xong, nói:
- Tốt lắm, chúng ta hãy đi ngay. Chớ nên chậm trễ.
Trương Lộc ứng tiếng bước ra ngoài, ra tới ngoài, sai bốn tên nha dịch mang lễ vật đi trước rồi lại xoay mình đi vào. Lưu đại nhân nói:
- Trương Lộc, con sai người mang quà đi chưa?
Tên người hầu trả lời, nói:
- Đã sai người mang đi rồi.
Đại nhân nghe vậy, nói:
- Thế thì thầy trò ta cũng đi thôi!
- Dạ.
Trương Lộc ứng tiếng. Đại nhân đứng dậy, bước ra ngoài.
Tên người hầu theo sau. Họ ra ngoài, lách qua tấm bình phong, đi xuyên qua noãn các, tới trước công đường dừng lại. Gia nhân đã chuẩn bị ngựa đứng đợi ở đó từ lâu rồi. Tên người hầu đỡ đại nhân lên ngựa, đám nha dịch đánh trống mở đường. Tới lúc này, họ mới rời khỏi nha môn, đi theo hướng đông nam, tiến thẳng tới nha môn phủ tổng đốc. Lại xuyên qua đường lớn, ngõ nhỏ, không lâu sau đã tới trước cửa nhà Cao đại nhân. Lúc này, Lưu đại nhân mới xuống ngựa, thuộc hạ giữ lấy cương ngựa.
Trương Lộc đón lấy lễ vật, chạy thẳng vào bên trong, tới trước đại sảnh dừng lại, gặp quan tuần bổ của tổng đốc, nói rõ người dâng lễ vật và danh sách lễ vật. Viên quan tuần bổ nhận lấy danh sách, đi vào trong, tới trước cửa phòng khách, đứng lại, tay cầm vân bảng, làm kinh động đám người hầu bên trong.
Viên tuần bổ tiến vào trong cửa, tuần phủ ở bên trong thấy bên ngoài xôn xao, huyên náo, bèn hỏi vọng ra:
- Bên ngoài có tiếng trống, thông báo chuyện gì vậy?
Quan tuần bổ nghe hỏi vậy, không dám chậm trễ, vội kể lại một lượt chuyện Lưu đại nhân tới chúc thọ cho ông ta nghe.
Sau đó trao bản danh sách đồ mừng thọ lên cho tên người hầu.
Tên người hầu nhận lấy đi vào trong. Tới trước thư phòng, vén rèm bước vào, gặp Cao đại nhân, hành lễ quỳ một gối, dâng danh sách lễ vật mừng thọ của Lưu đại nhân lên. Cao đại nhân đón lấy, đưa lên đọc.
Cao đại nhân liếc mắt đọc, thấy nét chữ trên đó viết thục ngay ngắn, viết rằng.
- "Tệ chức tri phủ Giang Ninh là Lưu Dung, hôm nay tới mừng sinh nhật đại nhân. Lễ vật thô sơ xin chớ trách tội. Chẳng qua, đây chỉ là chút lòng thành của tệ chức xin dâng lên đại nhân. Lễ vật gồm ba cân thịt bò tươi ngon, sáu cân mì sợi bằng bột trắng, ba đấu gạo tẻ, hai cân bột mì, lại có mộc nhĩ ngân châm và hai bát đậu phụ tươi, hai mươi quả đào. Cả thảy lễ vật gồm tám món, đây là tấm lòng thành của tệ chức xin dâng lên đại nhân. Tệ chức Lưu Dung nay tuy làm tri phủ, tính xa - cũng là quan tứ phẩm của hoàng gia, có điều, ngoài mặc cao sang ai cũng thấy, bên trong nghèo nàn nào ai hay? Nay dâng lễ vật lên đại nhân, lễ bạc thực lấy làm xấu hổ". Cao đại nhân càng xem càng tức giận, vứt toẹt danh sách lễ vật mùng thọ xuống nền nhà, nói:
- Tên Lưu tri phủ này thực đáng ghét. Việc hắn làm quả khiến người ta tức chết đi thôi! Cái gì mà tới chúc sinh nhật? Rõ ràng hắn muốn tới làm bẽ mặt nha môn của ta đây mà! Tri phủ lại dâng lễ vật như vậy, các châu, huyện khác cũng dâng lễ vật thế, chẳng lẽ ta tốn không tiền bạc làm sinh nhật hay sao? Ta vốn nghe nói hắn là người keo cú, xem ra lời truyền quả không sai. Muốn đấu với nhau sao? Ta phải cho người biết họ Cao này lợi hại thế nào mới được.
Tổng đốc giận dữ dặn dò thuộc hạ:
- Lai Phúc, mau ra cửa bảo tri phủ Giang Ninh họ Lưu rằng ta trả lại tất cả số lễ vật ấy.
Tên người hầu ứng tiếng, bước ra ngoài, truyền đạt lại cho viên tuần bổ. Viên tuần bổ nói lại với Lưu đại nhân. Lưu đại nhân nghe vậy, tức đến xám cả mặt.
Lưu đại nhân nghe viên tuần bổ truyền đạt lại lời của Cao đại nhân, nói:
- Cao đại nhân nói, không cần tất cả đống lễ vật ấy, lễ mừng sinh nhật cũng không tổ chức nữa, tri phủ hãy mang lễ vật về kẻo uổng phí. Đợi ngày khác sẽ tới tạ ơn.
Lưu đại nhân nghe vậy, từ xấu hổ biến thành tức giận, nói:
- Cũng được, đại nhân đã không nể mặt, ta cũng chẳng cần. Lộc nhi!
- Dạ tiểu nhân xin chờ lệnh!
Lưu đại nhân nói:
- Thu lại lễ vật mang hết về nhà, thưởng cả cho bốn người khiêng lễ vật.
- Dạ!
Tên người hầu ứng tiếng, đi ra ngoài cửa, nhìn bốn tên sai nha bưng lễ vật, nói lại cho họ nghe lời của Lưu đại nhân vừa rồi. Bốn người này nghe xong, vui như cha chết sống lại, vui vẻ khiêng đồ trở về.
Lại nói chuyện Lưu đại nhân càng nghĩ càng giận, càng nghĩ càng buồn. Tên người hầu cũng oán hận, nói:
- Nói vậy là ra làm sao? Ta vất vả cả ngày, bát cơm cũng chẳng có mà ăn. Tới đây chỉ mong kiếm được một bữa. Thôi thôi xem ra hôm nay tới đây toi công rồi. Tới chút cặn canh cũng chẳng có lấy mà húp.
Ta tạm không nói tới chuyện tên người hầu ngầm oán thán, lại nói tới chuyện của Lưu đại nhân.
Lưu đại nhân thầm nghĩ trong lòng: Quan chế đài khinh ngươi thái quá, lễ vật ta dâng, không nhận cũng chẳng sao. Nhưng ông cũng đừng mong nhận được lễ vật người khác tặng! Ỷ cấp trên ức hiếp cấp dưới, thằng gù này đâu phải loại kém cỏi. Ta dâng lễ vật chẳng qua chỉ là muốn giữ chút tư tình, đâu phải mượn cớ dâng lễ vật để được thăng quan, tiến chức. Người ta thường nói ngàn dặm tặng lông thiên nga, của khinh nhưng tình trọng. Cho dù lễ vật ta có nhỏ mọn nhưng ông ấy cũng nên nể mặt mà nhận lấy. Vậy mà ông lại đem cấp dưới ra làm trò đùa, đó là điều tuyệt đối không thể chấp nhận được. Tuy nói rằng tiền đồ của một viên tri phủ không phải là lớn lắm, nhưng đối với ta, chức tri phủ của ta là do Hoàng đế Càn Long kim khẩu phong cho. Ta không sợ gì cả. Ta cũng chỉ nguyện một lòng công chính, vô tư, rửa sạch mọi nỗi oan của dân chúng. Nếu ông chỉ đi nhầm một bước, hại ta, kẻ đói, người no sẽ không ai biết trước.
Lưu đại nhân đang định phát tác, chợt ngẩng đầu lên, thấy có mấy viên quan khác đang đi tới. Hai viên quan của ty bố án phủ Giang Ninh đi đầu, phía sau họ là quan lại các phủ, đạo, châu, huyện khác. Họ cùng nhau tới mừng thọ quan tổng đốc, lễ vật mỗi người mỗi vẻ. Lưu đại nhân thấy vậy, nở nụ cười, tiến lên chào hỏi bọn họ, nói:
- Các vị phải chăng các vị tới đây mừng thọ? Chắc các vị còn chưa rõ: Bởi khi nãy Lưu tôi cũng tới đây mừng thọ, mang theo hai hộp lễ vật không nhỏ. Cao đại nhân ở trong truyền lệnh ra, nói không nhận bất cứ một món lễ vật nào. Tất cả lễ vật mang tới đều phải mang về.
Các quan kia nghe Lưu đại nhân nói vậy, đều nói:
- Cao đại nhân đã truyền lời năm nay không làm sinh nhật, không nhận lễ vật thì chúng ta mang về.
Quý vị độc giả thử nghĩ xem, hai ty bố án của phủ Giang Ninh, lại thêm các phủ, đạo, châu, huyện ngoài tỉnh rồi lại đám võ tướng như phó tướng, du kích, thiên bả, ngoại ủy v. v... Quan viên văn võ của tỉnh này nghe tri phủ Giang Ninh Lưu đại nhân nói vậy, người nào người nấy mừng như mở cờ trong bụng. Hai ty bố án phủ Giang Ninh nhìn Lưu đại nhân, nói:
- Cao đại nhân đã dặn vậy, bọn chúng ta sao dám không tuân.
Nói xong quay đầu dặn dò lũ thuộc hạ:
- Hãy đem tất cả lễ vật mừng sinh nhật trở về.
- Dạ!
Đám thuộc hạ nhất tề dạ ran, mang đồ quay về lối cũ.
Chuyện không cần phải kể.
Ta tạm không nói tới chuyện các quan kia cáo từ ra về. Lại nói chuyện Lưu đại nhân một lòng muốn gây chuyện.
Thấy đám quan kia khiêng lễ vật mừng sinh nhật trở về, đại nhân e vẫn còn người khác tới, bèn dặn tên người hầu mang ra một chiếc yên ngựa, ngồi ngay trước cửa nhà Cao đại nhân. Ông ta thực sự muốn gây chuyện.
Lại nói chuyện Cao đại nhân ngồi trong thư phòng đợi các quan dưới quyền tới dâng lễ vật mừng thọ, càng đợi càng không thấy ai tới. Cao đại nhân trong lòng buồn bực, chợt thấy tên người hầu Lai Phúc chạy vào, nói:
- Đại nhân không cần đợi thu lễ vật nữa đâu. Hôm nay có người canh cổng đuổi khách của chúng ta rồi. Hắn ta ngồi canh trước cổng nhà ta, hễ thấy quan khách tới, hắn tiến lên bảo họ: "Đại nhân dặn hắn đứng đây thông báo lại hôm nay đại nhân không làm sinh nhật". Các quan khác nghe báo vậy đều vui vẻ mang lễ vật trở về. Hắn còn chưa chịu thôi, lấy yên ngựa ra ngồi ngay trước cửa hút thuốc nữa.
Cao đại nhân nghe Lai Phúc thông báo vậy, nói:
- Chắc hẳn hắn chính là Lưu gù.
Lai Phúc nói:
- Không phải hắn thì còn là ai nữa!
Cao đại nhân nói:
- Hay lắm, được lắm. Ngươi hãy mau gọi hắn vào đây, để cho hắn biết ta là ai!
- Dạ!
Lai Phúc ứng tiếng, xoay mình bước ra ngoài. Không lâu sau đã dẫn Lưu đại nhân vào thư phòng. Lưu đại nhân gặp Cao tổng đốc, bắt buộc phải hành lễ theo quy định của triều đình rồi đúng sang phía đông, nói:
- Đại nhân truyền gọi tệ chức tới, không biết có điều chi dạy bảo.
Chỉ thấy Cao tổng đốc cười nhạt, nói:
- Tri phủ hãy nghe ta nói đây. Sự việc này ra sao, lẽ nào trong lòng ông không hiểu? Ta nghe nói ông là kẻ rất khó chơi, lời đồn quả không sai. Từ nay trở đi, ta muốn ông làm việc phải cẩn thận. Nếu có chút gì sơ suất, ta chỉ e, ông có hối cũng không kịp đó...
Tổng đốc nói chưa dứt câu, Lưu đại nhân đã nói:
- Tệ chức tự thấy mình không làm điều gì trái với lương tâm, lo gì phong ba, bão táp? Ăn bổng lộc vua ban, tất phải hết lòng báo đáp. Lưu Dung tôi quyết không để lại tiếng xấu ở đất Giang Ninh này. Đại nhân thử nghĩ xem, làm quan lại đi hại dân chúng, tất con cháu đời đời không ngóc đầu lên được. Tôi vốn quyết một lòng vì dân, mong đại nhân phân biệt cho rõ hai chữ "trung, gian".
Cao đại nhân nghe vậy, từ xấu hổ chuyển thành giận dữ, mặt mũi đỏ gay, trong bụng thầm nghĩ: Tên gù này thực đáng ghét, lời hắn nói ra đều như châm, như chích. Ta muốn trị tội hắn nhưng lại chưa có cớ, muốn tâu chuyện này lên Hoàng thượng nhưng đây lại là chuyện riêng. Nếu ta không nhân tội hắn, trị cho một trận các quan khác ắt hẳn chê cười ta. Nghĩ đi nghĩ lại, cuối cùng chẳng nghĩ ra một kế gì, chỉ thấy Cao đại nhân người toát mồ hôi hột. Cao đại nhân còn đang băn khoăn, chợt thấy một người cuống cuồng chạy vào thư phòng, quỳ xuống, bẩm:
_________________